Muốn thành công, trước hết phải học cách ‘thành nhân’

Muốn thành công, trước hết phải học cách ‘thành nhân’

Cổ ngữ có câu nói rằng: “Muốn làm nên sự nghiệp thì trước hết phải biết làm người”. Vậy làm người như thế nào? Con người cần phải có những tố chất nào để trở thành ‘Con Người’ chân chính, làm nền tảng cho thành công, thành tựu sự nghiệp? Người xưa đã đúc kết ra một số phép tắc cơ bản rất đáng để chúng ta tham khảo.

Thành tín – Lời nói ắt phải giữ chữ tín

Khổng Tử có nói rằng: “Con người mà không có chữ Tín thì không biết anh ta làm thế nào mà lập thân xử thế, có chỗ đứng trong xã hội được. Như xe to không càng, xe nhỏ không đòn, làm sao mà đi được?”. (Nguyên văn: Nhân nhi vô tín, bất tri kì khả dã. Đại xa vô khẩu, tiểu xa vô ngột, kì hà dĩ hành chi tai?)

Tăng Tử người nước Lỗ là học trò xuất sắc của Khổng Tử, có nhiều cống hiến hoằng dương Nho học. Một hôm vợ ông đi chợ, con trai nhỏ khóc đòi theo đi, thế là bà liền nói dỗ con: “Con ở nhà, đợi mẹ đi chợ về mổ lợn cho con ăn”. Khi bà đi chợ về, Tăng Tử bắt lợn thịt. Vợ ông thấy vậy vội ngăn lại: “Tôi chỉ nói đùa để dỗ dành con thôi, sao ông lại tưởng thật?”.

Tăng Tử nói: “Không thể nói chơi với trẻ con được. Trẻ con chưa có khả năng suy xét phán đoán, do đó cha mẹ phải dạy bảo, và nghe theo cha mẹ dạy dỗ. Hôm nay bà nói dối lừa nó, chính là dạy nó lừa dối người khác. Mẹ lừa dối con thì con sẽ không tin vào mẹ nữa. Thế thì sao có thể dạy con thành chính nhân quân tử được”.

Đạo hiếu – Bách thiện hiếu vi tiên

Trong Luận Ngữ có viết: “Người hiếu thuận với cha mẹ, tôn kính anh chị, mà lại thích phạm thượng, chống đối cấp trên, thì rất ít. Người không phạm thượng, chống đối cấp trên mà lại thích tạo phản thì xưa nay chưa từng có. Người quân tử dốc sức tu dưỡng cái gốc. Cái gốc đã vững, thì nguyên tắc đạo đức mới hình thành. Hiếu thuận cha mẹ, tôn kính anh chị là cái gốc của đạo Nhân”.

Vua Thuấn khi còn nhỏ, cha ông vừa mù vừa điếc, lại vô cùng nóng nảy. Mẹ ông mất sớm, cha ông lấy vợ kế sinh được em trai kế là Tượng. Mẹ kế là người nhỏ nhen ích kỷ, thường nói xấu Thuấn với cha, nên Thuấn thường bị cha đánh mắng.

Nhưng Thuấn là người con đại hiếu, vẫn ân cần hiếu thuận với cha mẹ, nhường nhịn em. Tuy nhiên, mẹ kế vẫn sợ Thuấn được kế thừa một nửa gia nghiệp, nên nghĩ kế hãm hại Thuấn hết lần này đến lần khác.

Thuấn lớn lên trong mắng chửi đánh đập của cha, trong ghen ghét, hãm hại của mẹ kế và em trai, nhưng Thuấn vẫn không hề có chút tâm oán hận họ, cũng chẳng để tâm đến lời nói hành vi độc ác của họ đối với mình.

Đức hạnh hiếu thảo của Thuấn cuối cùng cũng đã khiến mẹ kế và em trai cảm động, cả nhà hòa hợp vui vẻ. Sau này Thuấn được vua Nghiêu nhường ngôi trị vì thiên hạ, và trở thành một Thánh đế nổi tiếng trong lịch sử, gây dựng 

Hối lỗi – Biết sai phải hối cải

Khổng Tử nói: “Lỗi mà không sửa mới thực sự là lỗi vậy” (Nguyên văn: Quá nhi bất cải, thị vị quá hĩ). Đã là con người, thì ai ai cũng sẽ liên tiếp mắc lỗi. Người thông minh là biết tiếp thu ý kiến người khác, thừa nhận cái sai của mình, như thế họ sẽ không ngừng thăng tiến về phẩm đức và trí tuệ.

Một vị vua anh minh trong lịch sử nước ta là Trần Anh Tông, ông tên là Trần Thuyên, là con cả của vua Trần Nhân Tông. Thuở thiếu thời ông buông thả, phóng túng, tụ tập bạn bè rượu chè tiệc tùng chơi bời. Được vua cha dạy bảo, ông hối lỗi, quyết tâm khắc kỷ phục lễ, tu sửa mình. Sau này ông được vua cha truyền ngôi, tự xưng là Anh Hoàng. Ông đã trở thành vị vua anh minh sáng suốt, biết trọng dụng người tài. Thời ông trị vì, nước Đại Việt đã phát triển rực rỡ, mở mang bờ cõi về phía nam. Ông cũng là người tôn sùng Phật giáo, và là một thi nhân tài hoa.

Chí hướng – Làm người không ai có thể tước đoạt được chí hướng ý chí mình

Mạnh Tử nói: “Nam nhi đại trượng phu dù sống trong cảnh giàu sang phú quý mà tâm trí không mê loạn, trong cảnh nghèo hèn cũng không làm tiết tháo thay đổi, bị người dùng vũ lực đe dọa uy hiếp nhưng không thể khuất phục được”.

Hoa Hùng là đại tướng của Đổng Trác liên tiếp trảm liền mấy viên tướng của liên quân, khi các tướng của các chư hầu đều run sợ thì Quan Vũ vươn mình bước ra, trảm Hoa Hùng khi chén rượu vẫn còn nóng. Trong trận chiến Tương thành, Phàn thành, Quan Vũ dẫn nước nhấn chìm 7 cánh quân, bắt sống Vu Cấm, trảm Bàng Đức, uy chấn Hoa Hạ. Sau này vì Đông Ngô đột kích, Ngô Ngụy giáp công, Quan Vũ bại trận chạy đến Mạch thành. Sau khi bị bắt, cha con Quan Vũ khảng khái chết vì nghĩa. Đây chính là “vũ lực đe dọa uy hiếp nhưng không thể khuất phục được” (Uy vũ bất năng khuất).

Kết giao bằng hữu – Giữ mức độ phù hợp khi kết bạn

Có câu: “Người quân tử kết giao đạm bạc như nước”. Người bạn có phẩm chất như nước thì không nhiệt liệt, không sôi động, không phô trương, làm việc thiện mà không muốn người khác biết, cứ lặng lẽ âm thầm. Người bạn như nước khiến người ta có cảm giác không phụ thuộc nhưng lại không thể rời xa. Bằng hữu chân chính là người có thể vui buồn có nhau, đồng cam cộng khổ, cùng chung hoạn nạn. Nhưng lúc bình thường thì mối quan hệ giữa họ nhạt nhạt, nhẹ nhàng, thanh đạm như nước vậy.

Đó là tình bạn giống như mối quan hệ giữa Quan Vũ và Lưu Bị. Kết nghĩa vườn đào, thề cùng sinh tử, Quan Vũ là em, là trợ thủ đồng thời cũng là tri kỷ của Lưu Bị. Ở dưới trướng Tào Tháo, dù hưởng vinh hoa phú quý, bạc vàng mỹ nữ, được ấn phong hầu nhưng Quan Vũ trước sau vẫn một lòng hướng về Lưu Bị khi ấy cũng đang phiêu dạt bốn bể, tay trắng dựng nghiệp. Sau, nghe tin Lưu Bị đang ở chỗ Viên Thiệu, Quan Vũ cưỡi Xích Thố không quản ngày đêm vượt nghìn dặm tìm về.

Khoan dung – Cảnh giới của tâm nhân hậu

Một người có tấm lòng khoan dung thì nội tâm tự nhiên sẽ yên tĩnh bình hòa. Khoan dung và tha thứ cho người khác thực ra cũng chính là bao dung cho bản thân mình.

Liêm Pha là một vị danh tướng của nước Triệu, đã từng lập rất nhiều công lao to lớn. Liêm Pha rất không phục, bất bình khi Lạn Tương Như được phong tước cao hơn mình và công khai thách thức Tương Như. Chính vì vậy mà Lạn Tương Như thường xuyên tránh mặt Liêm Pha, thậm chí ngay cả trong những buổi thiết triều.

Tùy tùng của Lạn Tương cho rằng ông nhu nhược và muốn rời bỏ ông. Lạn Tương Như biết chuyện bèn nói với họ: “Ta nghĩ rằng nước Tần hùng mạnh nhưng lại không đem binh đánh nước Triệu vì văn thần có ta, võ tướng có Liêm Pha. Nếu như hai hổ tranh đấu tất sẽ có một con bị thương, Tần quốc biết được sẽ nhân cơ hội này mà mang quân đến xâm lược. Quốc gia mất, nếu so với đắc thất của cá nhân ta thì còn quan trọng hơn nhiều, do đó ta không nhẫn không được”.

Liêm Pha khi nghe được chuyện này thì vô cùng xấu hổ, nên tự cầm theo roi đến quỳ tạ tội trước Lạn Tương Như. Hai người sau đó trở thành bạn tri âm tri kỷ, cùng nhau giúp vua nước Triệu giữ vững giang sơn xã tắc.

***

Người thời nay nôn nóng thành công, muốn làm giàu sau một đêm, muốn một bước lên trời nên đã đi những con ‘đường tắt’ như quan hệ ‘cửa sau’, mua quan bán chức, tham nhũng hối lộ, lừa đảo giả dối, thậm chí qua các con đường buôn gian bán lận, cờ bạc đỏ đen, buôn bán ma túy, cho vay nặng lãi. Nhiều trường hợp thậm tệ hơn còn đi trộm cắp cướp giật, cướp của giết người, thuê giết người giành giật mối làm ăn… Do đó đã hình thành tội phạm có tổ chức, xã hội đen, băng nhóm, thậm chí có cả những người trong các cơ quan bảo vệ pháp luật, cơ quan công quyền.

Nhưng ‘dục tốc bất đạt’, những con ‘đường tắt’ đó có thể mau chóng giúp một số người ‘thành công’, nhưng ‘bất thành nhân’, không đủ tiêu chuẩn làm người. Chính vì thế mà bị hủy hoại sự nghiệp, thậm chí tù đày, mất mạng, để lại tiếng xấu muôn đời. 

Nguyễn Thái Học, người khởi xướng Khởi nghĩa Yên Bái năm 1930 đã nói rằng: “Không thành công cũng thành nhân”. Do đó có thể thấy, làm người, thành nhân quan trọng như thế nào, dẫu không thành sự nghiệp thì cũng đã nên người, đã thành nhân, tiếng thơm lưu truyền sử sách.

Thế nên:

Muốn thành đại sự hãy thành Nhân,Học cách làm người của cổ nhân.Thành công vốn chẳng con đường tắt,Thượng sách dưỡng Đức với tu Tâm.

Nam Phương

Cua luoi chong muoi o Da Nang 

Đọc Thêm

Hãy nói với con của bạn: Thua thành tích, không có nghĩa là thua nhân sinh. Không sợ ‘Thua’, mới có cơ hội ‘Thắng

Các bậc cha mẹ đều hy vọng con cái mình sẽ thành công trong tương lai. Nhưng có lẽ không nhiều phụ huynh biết rằng, những người thành công có một đặc điểm chung, đó là “không sợ thua!”.

Hiện nay trong giáo dục, có một điều đã trở thành lý tưởng mà trẻ em phải thấm nhuần, đó là ‘không được thua’. Nhưng trên thực tế, so với thắng hay thua, thì điều quan trọng hơn cả là cần phải bồi dưỡng cho trẻ một nội tâm mạnh mẽ.

“Chiến thắng” lớn nhất dành cho cha mẹ, đó là dạy trẻ cách đối mặt với “sự thua cuộc”.

Hãy nói với con của bạn: “Hãy để thua” quan trọng hơn là chiến thắng.

Gần đây chúng ta có thể bắt gặp những tin tức về các vụ tự tử của trẻ em.

Bé gái 10 tuổi ở Giang Tô vì thành tích học hành kém đã uống thuốc ngủ tự tử tại nhà mình. Cô bé để lại một video 3 phút 25 giây và một bức thư có 374 từ.

Cô bé viết trong di chúc:

“Khi bạn nhìn thấy bức thư này, tôi có thể không còn sống, vì tôi không thể học tốt. Tôi rời đi không phải vì ba mẹ, cũng không phải vì giáo viên của tôi. Mà là vì bản thân tôi… “

“Nếu tôi rời đi rồi, các người không còn phải đánh mắng tôi mỗi ngày nữa. Mặc dù ba mẹ đánh mắng tôi, nhưng tôi biết là họ muốn tốt cho tôi”.

Người mẹ bé gái đã ngã quỵ sau khi đọc bức thư.

Một cậu bé 15 tuổi để lại bức thư trước khi tự sát: “Ba mẹ ơi, con rời đi vì điểm của con quá tệ. Không thể vào trường trung học, con không muốn thêm gánh nặng cho ba mẹ. Con không thể tập trung vào việc học, con chỉ có thể từ bỏ. Nếu con vẫn được lên lớp, thì con sẽ học chăm chỉ và vào đại học. Nhưng con không thể, con không muốn trở thành một ông lão, không muốn trở thành một kẻ cặn bã của xã hội. Vậy nên con chọn cách ra đi”.

Trong thế giới quan của những thanh thiếu niên này, dường như chỉ có ‘thành tích’. Đối với chúng, điểm kém chính là không có tiền đồ; điểm kém chính là không thiết sống nữa.

Con trẻ không chịu nổi sự thất bại, là vì cha mẹ cũng không chấp nhận nổi sự thất bại.

Bởi vậy làm cha mẹ, không chỉ dạy con cách chiến thắng, cũng cần dạy con làm thế nào để ‘thua đẹp’.

Tuy nhiên, có nhiều bậc cha mẹ chỉ một mực nhất nhất yêu cầu con phải giành chiến thắng: “Con phải giành chiến thắng ngay ở vạch xuất phát”. Họ không ngừng nỗ lực đầu tư cho trí thông minh của con trẻ: Nào là học thêm đắt đỏ, gia sư đắt tiền… Họ coi con cái như vật phẩm riêng của mình và khoe khoang vốn liếng. Cứ vậy trong ý nghĩ của họ ngày càng chỉ có hai từ ‘chiến thắng’ mà không thể nào chấp nhận hai từ ‘thua cuộc’.

Có lẽ, các bậc cha mẹ cần nhớ rằng: Thắng chưa chắc đáng được ăn mừng, và thua chưa chắc thật đáng buồn.

Thắng hay thua không quan trọng. Điều quan trọng nhất là té ngã xuống rồi mà vẫn mạnh mẽ đứng lên.

Thua thành tích không có nghĩa là thua nhân sinh. Những đứa trẻ không sợ thua cuộc sẽ có cơ hội chiến thắng

Trong xã hội hiện nay chúng ta có thể nhận thấy một hiện tượng phổ biến, đó là sự cạnh tranh mạnh mẽ giữa các bậc phụ huynh. “Con nhất định phải thắng” dường như đã trở thành phương châm trong nhiều gia đình. Và hì

Tuy nhiên, điều này mang lại những vấn đề tâm lý nghiêm trọng cho trẻ em, hơn nữa còn làm biến dạng tính cách và hành vi của trẻ.

Còn nhớ trường hợp con trai Phó cục trưởng Cục giáo dục Hong Kong – Phan Khuông Nhân nhảy từ tầng 40 xuống tự sát. Điều này gây sốc cho nhiều người vì bản thân anh vốn là một ‘người con hoàn hảo’ trong mắt bạn bè, xã hội.

Phan Khuông Nhân 25 tuổi, là một người xuất sắc từ nhỏ, theo học tại một trường trung học nổi tiếng tại Hong Kong, sau đó đi du học. Anh tốt nghiệp và trở về Hong Kong làm việc.

Phan Khuông Nhân là một người đa năng: biết chơi piano, yêu thể thao, đặc biệt là chạy bộ và đi xe đạp. Trước khi chết, anh tham gia một cuộc đua xe đạp nhưng do bị chấn thương nên đã thua cuộc. Từ đó, anh trở nên mắc chứng uất ức, trầm cảm, cuối cùng chọn nhảy khỏi tòa nhà 40 tầng để kết thúc cuộc đời mình.

Sinh ra ưu việt, học hành xuất sắc, tuổi thanh xuân vốn nên sẽ nở rộ. Tuy nhiên, chỉ vì thua trong một cuộc thi mà sầu não uất ức và chấp nhận bỏ mạng.

Điều này không khiến người ta phải tiếc nuối.

***

Một đứa trẻ không có đủ khả năng chấp nhận thất bại, thì khi lớn lên, chúng không thể thích nghi với một xã hội phức tạp và sẽ trở nên thống khổ. Vậy nên, dạy trẻ học cách thua cuộc, sẽ quyết định vận mệnh cuộc đời của chúng. Chiến thắng lớn nhất dành cho cha mẹ, đó là dạy con trẻ phải đối mặt với sự thất bại.

Cha mẹ không thể nào ở bên cạnh con cái của mình mãi mãi. Và cuộc sống của ai cũng vậy, không thể nào thuận buồm xuôi gió.

Điều duy nhất cha mẹ có thể làm, đó là hướng dẫn con trẻ cách đối đãi với sự thất bại:

1. Cho con bạn một cơ hội để thất bại

Khi còn nhỏ, có một số trẻ sẽ khóc khi chúng thua trong một trò chơi nào đó. Khi đó cha mẹ ‘xót con’, thấy con khóc thì tội nghiệp, liền cố tình chơi lại và cho đứa trẻ thắng. Tuy nhiên, đây không phải là một cách giáo dục lý tưởng. Vì cứ làm như vậy, sẽ khiến đứa trẻ ảo tưởng rằng chúng luôn ‘phải thắng’, bất chấp lý do nào, nếu không được thì chúng sẽ khóc lóc, ăn vạ… Với tính cách này sẽ làm hại đứa trẻ khi lớn lên, chúng sẽ không biết chấp nhận thất bại, không có đủ dũng khí để bước lên sau mỗi lần vấp ngã.

Vậy nên, cha mẹ hãy cho con mình một cơ hội để thất bại. Cho con thấy rằng, thất bại cũng không phải là điều gì xấu, quan trọng là phải mạnh mẽ để tiến lên.

2. Nuôi dưỡng ý chí rộng lớn trong con

“Thắng là nhờ vận may của ta, còn thua là do vận mệnh của ta”. Nếu có thể suy nghĩ khoáng đạt, rộng mở như vậy thì bạn còn có có hội nào để rầu rĩ đây?

Đừng nói với con bạn những câu như: “Bài kiểm tra cuối kỳ mà điểm thấp, thì con coi chừng với mẹ!”; “Con thật kém cỏi, chỉ biết khóc, thua là đúng thôi”…

Một lần thất bại không phải là cánh cửa khép lại cuộc đời. Vậy nên cha mẹ nên bao dung với con nhiều hơn, hãy là người khích lệ tiếp thêm cho con dũng khí. Khi cái nhìn của cha mẹ rộng mở bao dung sẽ dưỡng thành ý chí rộng lớn cho con trẻ.

3. Học cách thua trước mặt con

Cha mẹ có thể thường nói câu “Thôi, không sao”. Ví như: “Món ăn này dở quá. Thôi không sao, lần sau mẹ sẽ nấu ngon hơn”; “Trận cầu lông này bố bị thua rồi. Thôi không sao. Thời gian tới bố sẽ tập luyện chăm chỉ hơn”….

Cha mẹ cũng có thể nói với trẻ về trải nghiệm thất bại của chính mình, rồi đưa ra nhưng giải pháp, v.v.

Những điều này khiến cho trẻ hiểu rằng ‘thua cuộc’  không phải là điều gì đó quá khủng khiếp mà không thể đứng dậy được.

4. Đừng khen ngợi trẻ một cách mơ hồ

Nhiều bậc cha mẹ thường khen con một cách bâng quơ: “Con là giỏi nhất”, “Con là đứa trẻ thông minh nhất”, khiến đứa trẻ nuôi dưỡng cảm giác hiu hiu tự đắc, tự hài lòng về mình.

Đến một hôm đứa trẻ phạm lỗi và bị ba mẹ trách mắng. Chúng sẽ nghĩ: “Vừa mới khen ta tuyệt vời, giờ lại mắng là ngốc”.

Vì vậy, cha mẹ nên sử dụng ngôn ngữ rõ ràng khi khen ngợi con mình; đánh giá các hành vi cụ thể, để trẻ phân biệt được cha mẹ đang không hài lòng với hành động nào của mình.

“Không bao giờ sợ bắt đầu làm lại từ đầu”. Mong rằng mọi đứa trẻ đều có được sự tự tin và làm được như vậy.

Mong rằng mọi đứa trẻ đều có thể đối đãi với thắng – thua bằng một tư duy rộng lớn, giữ được thái độ tích cực trước thất bại.

Hãy là một người có thể chiến thắng và có dũng khí chấp nhận thất bại.

Theo Cmoney
Vân Hà

Cảm ơn các bạn đã ghé thăm trang blogger của chúng tôi

Đọc Thêm

Thông minh là thiên phú nhưng thiện lương lại là sự lựa chọn

Thiện lương khó hơn thông minh nhiều, bởi vì thông minh là thiên phú, còn thiện lương là một sự lựa chọn. Dẫu có gian nan thế nào đi nữa, chúng ta cũng nên kiên trì thiện lương.

Từ trước tới nay tôi không thích đeo mặt nạ để đối đãi với người, cũng chẳng che giấu tâm trạng không tốt khi gặp gỡ người khác. Tôi chỉ muốn sống đơn giản, chẳng có bài vở chiêu trò gì.

Chẳng có ai là kẻ ngốc cả, chỉ là có lúc không muốn so đo tính toán quá nhiều, chỉ muốn giữ một trái tim thiện lương.

Tôi vẫn luôn luôn cho rằng, thiện lương là một sức mạnh mềm mại nhất ẩn chứa trong nhân tính.

Tặng những người coi tôi là kẻ ngốc

Mánh lới có ai là không biết, tính sổ người khác có ai là không biết? Tôi không ngốc hơn người khác, cũng chẳng đần hơn người khác. Chỉ là tôi coi trọng tình cảm, không muốn vì lợi ích mà mất đi bạn bè, không muốn vì tiền tài mà mất đi người thân.

Tôi không yêu cầu người xung quanh đều phải đơn giản như tôi, tôi chỉ hy vọng người ta có thể chân thành một chút, đừng đem đến cho tôi những tình cảm ý tứ hư giả, cũng đừng ở trước mặt tôi khí thế hung hăng nạt nộ người.

Mỗi người đều có tiêu chuẩn giới hạn, đều có tính khí. Tôi không nói toạc ra, không tranh biện không có nghĩa là tôi ngốc nghếch, mà bởi vì tôi trân quý tình cảm giữa tôi và bạn.

Có chuyện gì, hễ tìm đến tôi là tôi nhận lời.

Có thứ gì, hễ cần đến là tôi cho.

Có sai lầm gì, tôi đều tha thứ.

Có tổn thương gì, tôi đều tiếp nhận.

Những người coi tôi là kẻ ngốc, kỳ thực đều là những người tôi quan tâm nhất. Chỉ có quan tâm, tôi mới nguyện ý nhượng bộ. Chỉ có trân quý, tôi mới nguyện ý giả ngốc.

Bởi vì quan tâm nên mới đau lòng. Nếu không quan tâm thì chẳng tổn hại đến một sợi tóc.

Mãi mãi học không giả dối

Cái tâm là thứ rất khó hiểu, nghĩ nhiều thì nói rằng bạn đa tâm quá, nghĩ ít thì lại nói bạn vô tâm.

Nhưng tình cảm ý tứ hư giả thì tôi mãi mãi sẽ không học.

Tôi không quan tâm đến đánh giá của người khác, sống chỉ mong sao chẳng thẹn với lòng mình, không có lỗi với lương tâm của mình là được.

Xưa có một người thiện lương, phúc báo nhiều, con cháu đầy nhà. Lúc lâm chung, cháu con quỳ bên giường nói: “Cha sắp rời xa chúng con rồi, xin cha để lại lời dạy cuối cùng để cháu con cả đời thực hiện”.

Người thiện lương đó chỉ nói 8 chữ: “Học cách chịu thiệt, chịu thiệt là phúc”..

Kỳ thực người thiện lương về căn bản là không bị thiệt. Đời người như một bàn cờ lớn, bạn chịu thiệt ở chỗ này thì lại có phúc báo ở chỗ khác.

Trên con đường đời dài đằng đẵng, thiện lương là kim chỉ nam trong tâm mỗi người, để chúng ta thấy rõ nội tâm mình, vĩnh viễn không lạc mất phương hướng.

Bạn bỏ ra thiện lương, có lẽ sẽ không có báo đáp ngay, nhưng nhất định sẽ được bù đắp ở thời gian khác hoặc không gian khác.

Thiện lương cũng cần thêm lý trí

Con người khi thực sự gặp chuyện rồi thì mới biết ai sẽ dốc hết sức cho bạn, ai sẽ nhìn bạn mà như không thấy.

Thiện lương rất trân quý, nhưng cũng cần lý trí, nếu không sẽ trở thành mềm yếu.

Khi một người đói rét, bạn cho anh ta một bát cơm manh áo, anh ta sẽ vô cùng cảm kích. Nhưng nếu bạn cứ thí xả mãi, thì anh ta sẽ cảm thấy đó là lẽ đương nhiên…

Thế nên người xưa có câu nói rằng: “Đấu gạo nuôi ân, gánh gạo nuôi thù”. Nhân tính đều có một mặt tham lam, thời gian lâu dài rồi, bạn cho một bát cơm không đủ, 2 bát không đủ, 3 bát, 4 bát vẫn không đổ đầy cái miệng anh ta được, khi đó dẫu vắt tận tâm tận lực thì cũng là muối bỏ bể.

Do đó thiện lương cần thêm lý trí. Trân quý người hiện tại, làm tốt việc hiện tại.

Gặp người yêu quý bạn thì học cách cảm ơn.

Gặp người bạn yêu quý thì học cách cống hiến.

Gặp người giúp bạn thì hãy kết bạn thâm giao.

Gặp người lừa bạn thì tuyệt đối chớ tin nữa.

Làm người thực ra rất đơn giản, bạn tốt với tôi, tôi sẽ tốt với bạn hơn nữa; bạn không tốt với tôi, tôi cũng im lặng chẳng trách móc gì. Chẳng có ai ngốc cả, chỉ là có lúc không muốn so đo tính toán quá nhiều, chỉ muốn giữ một trái tim thiện lương

Theo CmoneyNam Phương biên dịch

Lưới chống muỗi tại Đà Nẵng

Đọc Thêm

Người Việt không xấu xí: "Ở lòng nhân nghĩa cho đầy mới khôn"

Loạt bài Người Việt không xấu xí của chuyên mục Văn hóa – Đại Kỷ Nguyên hy vọng sẽ mang tới làn gió mát lành giữa những trăn trở về hình ảnh ngày nay của người Việt Nam. Chúng tôi muốn cung cấp cho độc giả một góc nhìn khác, để chúng ta cùng quay trở lại với những nét đẹp đã từng tồn tại và trở thành bản sắc văn hóa một thời của cha ông. Để từ đó cùng nhau thực hành, lan tỏa những nét văn hóa tốt đẹp.

Giữa những nỗi tủi hổ của dân tộc và sự chỉ trích lẫn nhau, một gợn nước nhỏ bé hy vọng sẽ trở thành cơn sóng lớn cuốn trôi những gì được đặt tên là xấu xí trong tác phong, lối sống của người Việt hiện đại. Thay vì cứ nói mãi về những điều chưa được, chúng ta hãy cùng thực hành với sự rộng lượng và đốc thúc lẫn nhau. Bởi cái xấu chỉ có thể bị đẩy lùi bởi cái Thiện.

***

Người Việt nhân hậu và nhiều Thiện tâm, mà Thiện tâm thì không cần báo đáp. Đó đã là truyền thống từ bao đời nay, là lời răn dạy của người xưa cho bao thế hệ sau này.

Trong lịch sử tồn tại dài đằng đẵng của thế nhân, luôn có những giá trị phổ quát vĩnh cửu được công nhận ở mọi nền văn hóa dù xa cách và đầy khác biệt. Người phương Tây luôn nhớ lời Jesus dạy: “Mọi điều anh em muốn người ta làm cho mình thì anh em cũng phải làm cho họ”. Người phương Đông nhớ lời Khổng Tử rằng: “Kỷ sở bất dục, vật thi ư nhân” (Điều gì bản thân mình không muốn thì chớ làm cho người khác).

Người Việt ta từ bao đời nay, cũng không nằm ngoài dòng chảy chung của đạo lý đức Nhân này, nhưng lại có cách răn dạy nhau thật gần gũi và dung dị: “Thương người như thể thương thân”. Thế nên thương người, giúp người trở thành một điều rất đỗi bình thường và hiển nhiên, là cái điều ai cũng phải làm mà không chút toan tính hay mong cầu báo đáp.

Làm việc nhân nghĩa chính là vì người mà lại cho mình

Khi giúp Kiều Nguyệt Nga thoát khỏi tay bọn cướp Phong Lai, trước lời cảm tạ và tỏ bày đền đáp công ơn của Nguyệt Nga, Lục Vân Tiên đã nói một lời cao thượng mà nhẹ tựa lông hồng: “Làm ơn há dễ trông người trả ơn”. Giúp người đã là điều tuyệt đẹp, giúp mà không cần báo đáp còn đẹp hơn biết bao, bởi đã coi chuyện của người là chuyện của ta, thân người cũng là thân ta.

Người Hà Nội nay có thể không biết, nhưng cách đây khoảng 100 năm, có một công trình rộng nghìn mét vuông ở Hàng Đũa do bà cả Mọc – Hoàng Thị Uyển (1870 – 1947) làm chủ, được gọi là Hội Tế Sinh đã cứu giúp biết bao đứa trẻ nghèo đói mà cha mẹ chúng chẳng thể nuôi nổi. Những tấm thân khốn khổ được cho ăn cho học, được chơi bời, được thay quần áo sạch mỗi ngày hai lần, cứ thế cho đến khi bố mẹ chúng hết đói thì lại tới xin con về.

Bà Cả Mọc chính là em gái nhà văn hóa Hoàng Đạo Thúy – tác giả của những tác phẩm ghi chép về nét đẹp của người Hà Thành và người Việt xưa. Hội Tế Sinh được thành lập vào năm 1930 và đã được vua Bảo Đại cùng hoàng hậu Nam Phương đích thân đến thăm, sau đó vua ban tặng cho bà Cả Mọc tấm bảng vàng “Tiết nghĩa”. Nhưng bà cương quyết không nhận cái “danh hiệu” này. Trong khi các quan Ngự tiền còn đang lúng túng, bà điềm nhiên bảo: “Việc của quý ngài thì quý ngài cứ tâu lên vua, còn việc của tôi thì tôi không nhận. Thế thôi”.

Có lẽ bởi đơn giản bà cảm thấy mình chỉ làm việc cần phải làm, một việc đương nhiên của một con người có lòng Nhân. Là một sự khẳng định cho đời về những điều đúng đắn nên làm, giống như Nguyễn Trãi từng nói:

“Thấy người hoạn nạn thì thương,

Thấy người tàn tật lại càng trông nom,

Thấy người già yếu ốm mòn,

Thuốc thang cứu giúp, cháo cơm đỡ đần.

Trời nào phụ kẻ có nhân,

Người mà có đức, muôn phần vinh hoa”

(Gia Huấn Ca).

Hóa ra khi ta làm việc nhân nghĩa mà không cầu báo đáp ấy, lại chính là đang xây dựng di sản và tích trữ kho báu vô giá cho chính mình. Đó chính là cái Đức tưởng chừng vô hình vô ảnh, nhưng lại là điều có thể mang lại cho sinh mệnh con người những đền đáp xứng đáng.

Bởi vậy ngay những câu đầu trong bài “Dạy con ở cho có Đức”, Nguyễn Trãi đã giải thích rằng:

“Ở cho có đức có nhân,

Mới mong đời trị được ăn lộc Trời”.

Nào phải người xưa mê muội giải thích mọi may mắn trong đời là do Trời ban lộc. Đó hẳn là đúc kết trong dân gian từ hàng bao nhiêu kiếp người riêng biệt. Là lời giải hợp lý nhất cho tới hiện tại về những việc mà con người cho là ngẫu nhiên khi không thể lý giải nổi như: tại sao lại có người cùng khổ và có người sướng từ trong trứng nước?

Lời của một bậc quân sư kiệt xuất bậc nhất trong lịch sử Đại Việt, người đã lưu danh thiên cổ và thay người Việt nói lên tinh thần “đem đại nghĩa để thắng hung tàn, lấy chí nhân để thay cường bạo” nào lại chỉ là lời “mê tín”, “u muội”. Dùng cái lý và góc nhìn đã mai một đạo Thánh của người nay mà giải thích người xưa, có lẽ là hơi vội vàng. Tại sao ta không thử bình tĩnh mà quan sát, để nhìn ra quy luật khách quan vẫn luôn chi phối cuộc đời mỗi người, mà ta chẳng thể can thiệp.

Người Việt xưa đã dùng cả cuộc đời của mình để quan sát, để đúc rút, khắc ghi và khuyên nhủ các thế hệ sau:

“Khuyên ai chớ bắt chước rày,

Ở lòng nhân nghĩa cho đầy mới khôn.

Lời cha dạy bảo nỉ non,

Trước sau ghi chép khuyên con nghe lời.

Nghe thì mới phải là người,

Chẳng nghe thì cũng là đời bỏ đi”.

(Dạy con ở cho có Đức, Nguyễn Trãi)

Thực hành nhân nghĩa ấy hóa ra lại chính là việc làm của người khôn, nào phải lo việc bao đồng, hay việc của những người phải có đầy đủ điều kiện và hoàn cảnh thích hợp. Ngày nay, nhiều người cho rằng, muốn giúp người khác thì trước hết mình phải lo được cho mình và gia đình, phải có năng lực, thậm chí đương nhiên nghĩ rằng đó là việc của những người giàu có, mạnh mẽ, giỏi giang; Lại cũng có người có thế, có tiền làm việc thiện vì cái danh, cái tiếng; Cũng có người giúp người khác mà chấp vào việc phải được chút đáp đền, kể lể công lao.

Đó đều không phải là lòng nhân nghĩa mà người Việt xưa đã lưu truyền, mà là giả nhân giả nghĩa, là làm việc nghĩa mà có điều kiện. Việc nhân nghĩa giả hiệu này do vậy chỉ có thể dừng lại ở đó mà không lan tỏa đi và càng chẳng thể mang lại cho bản thân họ điều gì ngoài cái danh hão.

Trách nhiệm và niềm tin

Không phải ngẫu nhiên mà cổ nhân có câu: “Hành thiện mà không cầu báo đáp sẽ khai mở thiện tâm của người khác và giải được khổ nạn của bản thân”. Việc nhân nghĩa từ cái tâm chân thật không toan tính, sẽ như những làn sóng xô nhau, việc này nối tiếp việc kia, truyền đi những rung động sóng nước lay động cả những cánh bèo xa xôi nhất. Để ai ai cũng được truyền cảm hứng để làm việc tử tế cho người khác, cũng là tích lũy cho mình một gia tài giá trị nhất: ‘Đức’. Để khi tới lúc gia tài đó sẽ được chuyển hóa để giúp hóa giải khổ nạn của bản thân.

Mà kể cả có không tin rằng làm việc nhân nghĩa không cầu báo đáp có thể tích Đức. Thì chí ít, ta cũng phải có trách nhiệm trước sự tha hóa đạo đức của xã hội mà mình đang sống trong đó. So với việc chỉ ngán ngấm, lên án, thiếu tin tưởng con người, có lẽ hành động đẹp sẽ là tiếng nói thu hút nhất, vang vọng nhất để đánh thức lòng nhân trong mỗi con người. Đó là trách nhiệm lưu giữ những giá trị phổ quát của nhân loại, chứ chẳng phải việc đơn giản, hay là việc làm khi có điều kiện và khi ta cao hứng mà thôi.

Người ta nói người tốt ngày nay hiếm quá, làm việc tốt cũng khó quá, thậm chí còn bị nói là ‘dại dột’ khi có thể ‘làm ơn mắc oán’, mang vạ vào thân. Nhưng cái xấu không phải là để chúng ta sợ, mà là để chúng ta trừ bỏ nó đi. Cái tốt không phải là việc để kể, để hồi tưởng mà là việc để làm. Dù có phải đi ngược dòng, có phải chịu chút thiệt thòi, nhưng tâm ta thanh thản và có thể luôn ngẩng cao đầu mà sống. Hơn nữa, cái Đức mà các cụ vẫn thường nói ấy, nó có thể vô hình nhưng luôn hiện hữu, bởi đó là đối trọng níu giữ đạo đức con người, là điều bạn phải tin tưởng nếu muốn những thế hệ sau còn nhân tính. Đất Trời có đức hiếu sinh bao la che chở vạn vật, con người sống trong đó, cũng phải thuận theo lý của Đất Trời thì mới mong có sự đáp đền xứng đáng.

Có thể nói mọi thói hư tật xấu của con người đều từ cái tâm vị tư (vì bản thân mình) mà ra. Vì nghĩ đến cảm giác của mình, mong muốn của mình, lợi ích của mình, mà ta vô tình hoặc cố ý xâm phạm tới cảm giác, mong muốn và lợi ích của người khác. Nhưng khi biết xả thân vì nhân nghĩa, chính là lúc đặt người khác lên trên bản thân mình, chia sẻ lợi ích của mình, là ta đã làm được việc lợi tha (đem lợi cho người). Từ đó, vị tư đã chuyển thành vị tha. Thế nên lòng thí xả vì người đã giúp ta chống lại nguồn gốc gây ra mọi thói hư tật xấu của mình. Đó chẳng phải là phương cách hữu hiệu nhất để níu giữ nhân tính hay sao?

Lời cổ nhân xem ra đều cần ta phải nghiêm túc mà phân tích nhìn nhận, mà đối đãi. Ít nhất cũng cần nhận ra và phải hiểu vì sao ngày nay nhiều người lại nói câu: “bao giờ cho đến ngày xưa” đến như vậy.

Thuần Dương
Cửa lưới chóng muỗi ở Đà Nẵng

ĐT: 0935 98 60 68

Email: sale@akado.vn

Web: https://akado.vn/

Địa chỉ: 159 Nguyễn Tri Phương, TP Đà Nẵng

Đọc Thêm